Những đức tính khác
Hy sinh - Thầy Martin có đức hy sinh tột bậc, sau đây là một bằng chứng; lúc ấy, tu viện phải trả ngay một món nợ cần kíp mà không t́m đâu ra tiền. Cha bề trên lo lắng, bất đắc dĩ phải đem bán một vài báu vật của tu viện. Cha vừa ra khỏi cổng, thầy Martin hối hả chạy theo vừa thở vừa nói:
-Thưa cha bề trên, nhà ḍng cần tiền trả nợ, nhờ ơn Chúa con có cách trả được!
Bề trên quay nh́n thầy, ngạc nhiên hỏi:
Con trả nợ bằng cách nào?
-Thưa cha, con là một người đen hèn mọn, chẳng làm ích ǵ cho nhà ḍng, nên xin cha bề trên đem bán con đi để lấy tiền trả nợ cho người ta. Xin cha ban cho con đặc ân này, không chừng con lọt vào tay kẻ khác, họ sẽ bắt con làm những việc vất vả hữu ích hơn. Nghe nói, vừa buồn vừa cảm động, ngài ôn tồn bảo thầy trở về tu viện.
Hăm ḿnh - Thầy Martin hăm ḿnh và hành khổ xác đến nỗi không mấy khi nghĩ đến chuyện nghỉ ngơi trong pḥng riêng.
Thầy thức suốt đêm trông coi người đau ốm, khi mệt quá buồn ngủ, thầy chỉ nằm trên chiếc băng ca nghỉ một chút thôi.
Một ngày mùa đông giá lạnh, thầy bị cơn sốt rét dữ dội mà vẫn thản nhiên không nghỉ ngơi và cũng không dùng thuốc men chi cả cho nên sức lực thầy ra kém dần rồi đau yếu. Thấy vậy các tu sĩ lo ngại cho sức khỏe của thầy, nên đi tŕnh bề trên th́ người bắt buộc thầy phải trở về pḥng nằm dưỡng bệnh. Thầy vâng lời, nhưng thay v́ nằm trên giường nệm êm ấm, thầy đă bỏ nệm đi và nằm với cả giày dép và quần áo. Thấy vậy có người đi báo cáo bề trên và cho rằng thầy không tuân lệnh. Cha bề trên nhă nhặn nói với tu sĩ ấy rằng:’’Thầy Martin là một người đạo đức, đă vâng lời nhưng lại ưa hăm ḿnh’’.
Rồi bề trên đến ra lệnh cho thầy phải ăn nghỉ như các tu sĩ khác. Thầy khiêm nhường trả lời:’’Thưa cha muốn ra lệnh cho con phải nằm trên giường êm ấm, thứ giường mà trước đây khi ở ngoài thế gian con không hề biết đến ư? Xin cha đừng bắt con sống cách xa hoa như thế!’’
Tuy nhiên, đêm ấy thầy cũng vâng lời nằm giường nệm nhưng t́m cách hăm ḿnh khác, không để cho xác thịt được sung sướng. Có người trông thấy đến báo tin cho cha Lui de Bilbao, cha liền nghiêm nghị nói với thầy Martin:
-Martin, thầy vâng lời ta như thế à?
Thầy Martin thưa:
-Thưa cha, bệnh con đă thuyên giảm nhiều, con được chiều đăi như thế này cũng đủ lắm rồi. Con mặc quần áo nằm trên giường nệm êm ấm là con đă tuân lệnh cha. Thân con chỉ đáng thế thôi.
Khó khăn - Thầy Martin thản nhiên sống trong cảnh nghèo một cách vui vẻ. Thầy lấy hai bộ quần áo rách làm đầy đủ rồi. Bộ áo nào giặt sạch sẽ th́ thầy không mặc. chỉ thích dùng những đồ cũ người ta loại ra. Nếu tu viện phát cho thầy đôi giày mới, thầy đem cho ngay người nghèo khác mượn đi cho đến khi ṃn mới lấy về dùng.
Có lần một tu sĩ hỏi thầy sao làm như vậy? Thầy trả lời: dùng quần áo rách, đi giày cũ th́ không phải bận tâm ǵn giữ, giặt giũ lau chùi và nếu có thất lạc cũng không đáng tiếc.
Có thầy cho tính nết thầy Martin gàn dở. Trong nhà ḍng Đaminh tại Lima từ tu sĩ đến giáo sĩ đều đeo tràng hạt ở cổ th́ thầy Martin lại đeo thêm chuỗi nữa ở thắt lưng.
Pḥng của thầy cũng tỏ vẻ thanh bần: không bàn ghế, vỏn vẹn chỉ có một cái chơng để khi thầy nằm nghỉ khi mỏi mệt mà thôi. Trên tường treo tượng chuộc tội, ảnh Đức Mẹ và ảnh thánh Đaminh.
Thực ra thầy Martin ít khi ở trong pḥng v́ thầy quần quật làm việc suốt ngày. Hết ở trong kho quần áo, lại sang bệnh viện hoặc ra ngoài phố để giúp đỡ những người nghèo khổ. Thầy không chịu đứng yên ở đâu cả. Làm việc vất vả khó nhọc như vậy suốt ngày, đêm đến thầy trở về pḥng lại hành khổ thân xác và cầu nguyện.
Những ơn đặc biệt - Bề trên đă cho một thanh niên Tây Ban Nha tên là Juan Vasquez làm phụ tá thầy Martin. Anh được ở ngay trong tu viện. Một đêm, cả thành phố Lima bị động đất, nhà cửa rung chuyển dữ dội, Juan Vasquez choàng thức dậy, sợ hăi chạy đến pḥng thầy Martin t́m chỗ trú ẩn. Cậu gơ cửa nhiều lần mà không có tiếng trả lời. Cậu lấy tay đẩy mạnh, cửa mở toang. Một cảnh tượng kinh khủng hiện ra trước mắt cậu: thầy Martin nằm dưới đất, hai cánh tay giang ra, tay cầm tràng hạt, mắt lờ đờ. Cậu níu áo kéo lôi, thầy cũng không động đậy. Trong pḥng th́ sáng rực như ban ngày. Hoảng sợ, Juan Vasquez tưởng thầy Martin đă chết liền bỏ chạy trốn.
Lại một đêm khác, Juan vừa bước đến pḥng thầy Martin thấy thầy quỳ lửng lơ trên không hai tay giang ra, mắt nh́n thẳng lên tượng Thánh gía, Vasquez khiếp sợ bỏ chạy đi t́m thầy thủ môn tu viện tên là Ferdinando Aragón và kể lại cho thầy nghe biết chuyện. Thầy Aragon mỉm cười nói:
-Em đừng lấy làm lạ không phải lần thứ nhất người ta thấy như thế đâu! Em sẽ c̣n thấy thầy Martin ngất trí nhiều lần nữa!
Một hôm thầy Martin Cabezas vội vă đi t́m thầy Martin đến giúp cha Antonio d’Arco đang hấp hối. Khi vừa đến cửa pḥng, thấy thầy Martin đang bay lên trên không để hôn ảnh Thánh giá ngay chỗ vết đinh máu chảy chan ḥa . Trông thấy sự lạ ấy, thầy Cabezas kinh ngạc, chạy đi báo tin cho cha Diego Borrionuevo và Esteban Mariano và dẫn hai cha đến chứng kiến phép lạ.
Đến nơi các ngài chưa kịp nói ǵ th́ thầy Martin đă tuyên bố:’’tôi đă biết trước và đă đến thăm bệnh nhân. Nhưng cha Antonio phải dọn ḿnh chết lành v́ giờ chết của ngài đă tới’’.
Một đêm kia, đang khi anh em đọc kinh chung trong nhà thờ, bỗng chốc thấy có ánh sáng từ bàn thờ chiếu ra, soi thẳng vào mặt thầy Martin. Các tu sĩ đều trông thấy thầy đang ngất trí. Thiên Chúa đă làm phép lạ này để anh em trong nhà biết thầy Martin rất đẹp ḷng người.