Trên đài vinh quang

Lòng kính mến tôn sùng của giáo dân thập phương đối với vị Tân chân phước Martin chưa được hoàn toàn thỏa mãn, cho đến khi thấy tính danh ngài được ghi vào sổ các đấng Hiển Thánh trong Giáo Hội.

Kể từ năm 1837 cho đến năm 1962, nghĩa là trong vòng 125 năm, người ta vẫn cố gắng vận động khi công khai, lúc ngấm ngầm để việc suy tôn hiển thánh cho Chân Phước Martin được thực hiện; nhất là dâng lên Thiên Chúa lời cầu nguyện thiết tha xin vì công nghiệp chân phước Martin, mà Thiên Chúa làm những phép lạ hiển nhiên chứng thực sự thánh thiện của người theo sự đòi hỏi của Giáo Hội để thực hiện lòng mong ước của các giới xa gần.

Và Thiên Chúa đã nhậm lời cầu nguyện khiêm nhường sốt sáng ấy...Nhiều phép lạ được thực hiện vì công nghiệp Chân Phước Martin, trong đó có 2 phép lạ được tòa thánh đặc biệt nghiên cứu và công nhận. Sau khi chuẩn bị mọi sự sẵn sàng theo giáo luật, ngày 12-4-1962 trong phiên họp đặc biệt , Đức Thánh Cha Gioan XXIII ấn định chúa nhật 6-5-1962 để thi hành các nghi lễ cổ truyền tại Vương Cung Thánh Đường Vatican và viết tên Chân phước Martin de Porres vào danh sách các Đấng Hiển Thánh trong Giáo Hội.

Thế là sự mong ước của các giới được toại nguyện, người ta chỉ còn phải chờ ngày lịch sử đó mà thôi. Và ngày đó đã đến với tất cả huy hoàng của nó.

Ngày 6-5-1962, từ buổi sáng tinh sương, trên các nẻo đường dẫn đến Vương Cung Thánh Đường Vatican, đoàn hành hương thuộc nhiều quốc tịch, nhất là giáo dân 3 nước Peru, Pananma and Tây Ban Nha, thi đua nhau kéo vào Vatican. Theo các quan sát viên thì có tới khoảng 70000 người tham dự cuộc lễ hôm ấy. Đến 8.30 giờ, đại thánh đường Vatican đã chật ních khách hành hương, người ta trông đợi từng giây từng phút để được chiêm ngưỡng tôn nhan Đức Giáo Hoàng XXIII tự điện Vatican ngự giá tuyên dương công trạng Tân Hiển Thánh tiên khởi người da đen.

Khi đã đến giờ hành lễ, Đức Giáo Hoàng Gioan uy nghi ngự trên giá tiến vào đền thờ thánh Phero giữa muôn vàn tiếng hoan hô, ban tây nhạc cử bài chào mừng ‘’Tu es Petrus’’ đèn điện sáng trưng, khiến người ta tưởng mình đang ở trên thiên đàng giữa ánh vinh quang của các thánh. Sau khi Đức Giáo Hoàng an ngự trên ngai, Đức hồng Y Arcadio Larraona, tổng trưởng bộ lễ, tiến lên nhân danh Giáo Hội, thỉnh cầu Đức Thánh Cha dùng quyền tối cao tuyên dương công trạng và ghi tánh danh Chân Phước Martin de Porres, trợ sĩ dòng Đaminh vào danh sách các đấng Hiển Thánh.

Trước khi quyết định việc tối quan trọng này, Đức Giáo Hoàng khẩn khoản yêu cầu các người hiện diện hợp ý với ngài hát kinh Veni Creator cầu xin Chúa Thánh Thần, đoạn ngài trịnh trọng tuyên bố:

‘’Để vinh danh Thiên Chúa Ba Ngôi, để cao rao đức tin công giáo khắp nơi, ta dùng quyền tối cao của Chúa Jesu, Chúa chúng ta, quyền 2 thánh Phero, Phaolo tông đồ và quyền riêng ta ...quyết định tuyên bố Chân phước Martin de Porres là Hiển Thánh và bởi đó, ta hân hạnh ghi tính danh người vào sổ các Đấng Hiển Thánh và ra lệnh hằng năm phải làm lễ kính người cách sốt sáng ngày kỷ niệm người qua đời tức ngày 3 tháng 1l. Nhân danh Cha và Con và Thánh Thần Amen’’ Lúc ấy đồng hồ đổ 9 tiếng.

Lời tuyên bố này được đọc trước sự hiện diện của 39 Đức Hồng Y , nhiều thượng phụ, tổng Giám Mục, linh mục, tu sĩ, ngoại giao đoàn, các bậc vị vọng khác và khỏang 70000 giáo dân trong đoàn hành hương từ bốn phương kéo đến  trong dịp hiếm có này, để tỏ lòng tôn sùng, mến yêu vị thánh tiên khởi của người da đen, suốt đời đã hiến toàn thân cho nhân loại.

Sau các lễ nghi phong thánh cổ truyền, Đức Giáo Hoàng hành lễ đại triều tại bàn thờ riêng trên mộ thánh Phêrô tông đồ. Trong thánh lễ, ngài có giảng một bài hùng hồn tuyên dương công đức, sự nghiệp của vị Tân Hiển Thánh. Để khỏi thiếu sót tài liệu quí hóa trong nghi lễ phong thánh, chúng tôi xin phụng dịch nguyên văn cống hiến quí độc giả:

‘’Lúc này ta cũng như những ai tin thờ Chúa Kitô đều đặc biệt quan tâm hướng về biến cố trọng đại là đại hội nghị Vatican II. Tất cả nguyện vọng cải tiến Nhiệm Thể Chúa Kitô bằng sinh lực dồi dào đều được đặt vào đó. Giờ phút này, bao nhiêu hoạt động công tác mà Đấng Cứu Thế nhân loại đã phó thác cho ta đều tập trung vào công cuôc đại sự này. Vì vậy, những nghi lễ đặc biệt long trọng cử hành tại Vương Cung Thánh Đường Vatican hôm nay cũng hướng về mục tiêu nói trên. Thực ra, khi ghi tính danh một nhân vật lỗi lạc đầy công đức vào sổ các thánh trên thiên đàng, ta có ý cho thiên hạ biết rằng không thể hy vọng ở đại hội nghị điều chi khác hơn là sinh lực mới mẻ để tất cả con cái Giáo Hội được tân tiến trong trường hoạt động.

‘’Thánh Martin đã lấy lời nói, và việc làm dạy cho chúng ta biết rằng con đường phần rỗi và thánh thiện do Chúa Kitô đã khai quang có thể thực hiện được, nếu tiên vàn chúng ta kính mến Thiên Chúa hết lòng, hết linh hồn, hết trí khôn, và yêu thương kẻ khác bằng mình (Nt.XXIII, 36-38).

‘’Từ niên thiếu, Matin đã kính mến Thiên Chúa như cha nhân hậu của nhân loại, và người đã thi hành việc ấy cách thành thật, ngay thẳng, làm cho Thiên Chúa rất hài lòng.

Sau khi gia nhập dòng Đaminh, người càng thêm lòng sốt sáng kính mến, đến nỗi trong khi cầu nguyện, nhiều lúc tâm trí người siêu thoát thế sự, và hình như chỉ để ý đến sự trên trời, vì người đã in sâu vào tâm khảm lời bà thánh Catarina de siena nói: yêu kẻ yêu mình, đó là lẽ đương nhiên. Ai lấy T.Y. để đáp lại T.Y. thì có thể coi như dâng cho Thiên Chúa một ly nước’’. Khi suy rằng Chúa kitô đã chịu đau khổ vì chúng ta, đã chịu căng thây trên cây thánh giá vì tội lỗi chúng ta, (I Pet. II, 21-24) thánh nhân sinh lòng kính mến Chúa Jesu chịu đóng đinh, Và khi suy ngẫm sự thương khó của người, thánh nhân không thể cầm mình được, ngài khóc như mưa. Ngoài ra, thánh nhân còn có lòng kính mến Chúa Thánh Thể, người hay chầu Thánh Thể lâu giờ và chỉ biết sống bằng sự sống Thánh Thể. Người cũng có lòng kính mến Mẹ Maria cách riêng và coi như Mẹ rất yêu dấu của mình. Sau cùng, thánh Martin đã tuân theo lời Chúa mà thương yêu kẻ khác bằng tình thương phát sinh bởi đức tin mạnh mẽ và bởi trái tim vô tư. Ngài thương yêu kẻ khác vì coi họ cùng là anh em một nhà, con cái một cha, ngài còn thương yêu kẻ khác hơn mình vì ngài coi họ hơn mình về mọi phương diện. Người thương yêu kẻ khác với tinh thần từ bi bác ái như những vị anh hùng cái thế của đức tin công giáo.

‘’Ngài hay chữa lỗi lầm cho kẻ khác, và sẵn sàng tha thứ cho kẻ xúc phạm đến ngài bởi ngài tin tưởng mình còn đáng khinh dể hơn thế nữa vì những tội ngài đã phạm. Ngài làm hết sức để dẫn kẻ lạc đường trở lại chính lộ; tận tâm giúp đỡ săn sóc bệnh nhân, phân phát của ăn, áo mặc, thuốc thang cho những kẻ túng thiếu, ngài tận dụng thế lực của mình để bênh đỡ những người quê mùa, dân bản xứ và những người phải làm những công việc nặng nhọc, vì vậy dân chúng đồng ý gọi ngài là Martin bác ái. Nên biết rằng; đối với thời kỳ sơ khai đó, ngài đã vạch ra con đường mới mẻ và làm tiên phong cho những công cuộc bác ái đời ta bây giờ. Bởi đó, Đức Giáo Hoàng Piô XII đã suy tôn thánh Martin de Porres làm bổn mạng các tổ chức xã hội trong cả nước cộng hòa Peru (văn thư ngày 10-6-194).

‘’Ngài đã cương quyết theo chân Chúa trên con đường thánh thiện và đã tới đỉnh trọn lành. Ngài tự hiến thân làm của lễ hy sinh đền tội cho kẻ khác. Để được liên kết mật thiết với Chúa trong sự trọn lành thánh thiện, ngài đã theo ơn Chúa kêu gọi dâng mình trong tu viện. Sau khi đã khấn hứa trong dòng, thánh nhân không lấy sự giữ lời khấn theo mức thường làm đủ. Ngài đã thực hiện 3 đức khó khăn, sạch sẽ và vâng lời tới mức cao nhất khiến cho các bề trên cũng như anh em trong nhà đều coi ngài như gương mẫu sự trọn lành thánh thiện.

‘’Đức tính nhu mì hiền hậu, lịch thiệp của thánh nhân đã thu phục được nhân tâm không phân biệt màu da, chủng tộc. Bởi vậy ta thiết tưởng có thể so sánh người với trinh nữ Catarina de Siena, một ngôi sao sáng của gia đình Đaminh và được suy tôn trên bàn thờ 5 thế kỷ nay. Trinh nữ Catarina đã được lừng danh khắp nơi vì có đạo lý dồi dào sáng sủa và chí khí anh hùng, còn thánh Martin lại được nổi tiếng vì trót đời ngài đã biết sinh hoạt đúng với tinh thần công giáo.

Hỡi chư huynh đáng kính và các con yêu dấu! Ta đã nhắc đến ngay đầu bài giảng rằng vì năm nay sẽ có đại hội nghị Vatican II, nên ta thiết tưởng rất hợp thời ghi tính danh Martin vào sổ các thánh. Bởi vì con đường thánh thiện mà ngài đã theo dõi cũng như những nhân đức sáng chói của đời ngài có thể coi như thành quả tốt đẹp của đại hội nghị mà ta mong ước thiết tha đem lại cho giáo hội cũng như cho toàn thể nhân loại.

Do đời sống thánh thiện và nên gương, thánh Martin đã khuyến khích được nhiều người trở lại chính giáo. Và ngày nay sau 3 thế kỷ, ngài còn khuyến khích chúng ta đem trí suy đến những sự vĩnh viễn trên thiên đàng.

Nhưng chẳng may không phải ai cũng biết đến gía trị của những báu vật ấy, không phải ai cũng biết quí trọng những báu vật ấy, vì hiện có nhiều người chỉ biết sống trong đống tội lỗi, không thiết tha mà còn khinh chê những báu vật ấy là khác. Chớ chi gương lành thánh Martin dạy cho họ biết hạnh phúc thật ở tại tuân theo luật Chúa Kitô và dõi theo vết chân người đã đi.

HỡI chư huynh đáng kính và các con yêu dấu! Các con đã nghe ta phác họa đại cương chân dung của thánh nhân, các con hãy chiêm ngưỡng chân dung ấy đồng thời cố gắng bắt chước các nhân đức người trong đời sống các con, nhất là ta kêu gọi những thanh niên đầy nhựa sống lúc này đang bị những chước mốc quỉ quyệt bao vây quấy rầy. Đặc biệt hơn nữa, ta khuyến khích dân tộc Peru yêu dấu hãy thi đua duy trì thành tích vẻ vang của đạo công giáo trên đất nước mình, và nhờ sự can thiệp đắc lực của thánh Martin de Porres, dân tộc Peru sẽ sản xuất được nhiều nhân vật làm nở mặt thơm danh cho xứ sở bằng đời sống đạo đức và thánh thiện. Amen’’

Sau  khi thánh lễ bế mạc, ai nấy ra về với một niềm vui vô tận vì đã được mục kích những lễ nghi tôn nghiêm sốt sáng và không ngớt lời ngợi khen ca tụng Thiên Chúa đã làm cho một con người hèn hạ trước mặt thế gian được vinh hiển trước mặt Thiên Chúa và nhân loại.

Để tỏ lòng tôn trọng kính mến của mình đối với Vị Tân Hiển Thánh, các linh mục, các thầy trợ sĩ dòng Đaminh ở các nơi đã kéo đến Roma tham gia cuộc lễ tưng bừng hiếm có ấy. Theo tin các báo tại Roma, không kể một số rất đông linh mục còn ngót 300 thầy trợ sĩ dòng Đaminh có mặt tại Roma trong dịp này. họ hết sức hãnh diện vì có người anh cả trong đoàn làm thánh và ngày nay được chính đấng đại diện Chúa ở dưới đất long trọng tuyên dương công đức trước mặt muôn vàn người chứng kiến. Thật là một biến cố phi thường đáng ghi vào sử xanh Giáo Hội nói chung và dòng Đaminh nói riêng.

Sau khi dự lễ tại Vương Cung Thánh Đường Vatican, dòng Đaminh đã tổ chức 4 ngày đại lễ kính vị Tân Hiển Thánh tại Vương Cung Thánh Đường Minerva. Ngày nào cũng có đại triều do 4 Đức Hồng y có tên sau đây chủ sự: 1) Đức hồng Y Michael Browne, O.P. nguyên bề trên cả dòng Đaminh; 2) Đức HồngY Juan Landázuci, Giáo chủ Peru; 3) Đức Hồng Y Rifino Santos, Giáo chủ Phi Luật Tân; và Đức Hồng Y Laureano Rugambwa, người Phi Châu cùng màu da như vị tân hiển Thánh của chúng ta.

Nhân dịp này, cha bề trên cả có mở một cuộc tiếp tân dành riêng cho các thầy trợ sĩ hiện diện tại Roma để mừng các thầy vì có người anh cả được suy tôn hiển thánh. Ngài khuyến khích các thầy cầu xin thánh Martin soi sáng cho nhiều thanh niên dâng mình cho Chúa trong bậc trợ sĩ để có dịp noi gương nhân đức và thánh thiện người xưa để lại.

                                                Lạy thánh Martin de porres

                                                Xin cầu cho cho chúng tôi.

Viết đến đây, chúng tôi nhận được tuần báo Ecclesia xuất bản tại Marid, ngày 7-7-1962 đưa tin Đức Cha Hugh Boyle, Giám Mục địa phương Johannesburg (Nam Phi) đã làm lễ cung hiến đền thờ đầu tiên dâng kính thánh Martin. Sự kiện này hàm xúc ý nghĩa quan trọng đặc biệt, vì hiện giờ tại Nam Phi người ta còn công khai thi hành chính sách kỳ thị chủng tộc. Trong khi đó, giáo hội Roma suy tôn một người da đen hèn hạ lên đài vinh quang các thánh, và tại Nam Phi, giáo quyền đã long trọng cung hiến đền thờ đầu tiên kính thánh Martin, con người cùng chung một màu da sắc thái như nhân dân địa phương.